Đứt dây thần kinh … ngượng! - Trần Huy Thuận Options

[NamQuoc]

Đứt dây thần kinh … ngượng!

Kẻ đã đứt dây thần kinh ngượng, thì một khi chưa có chứng cứ quả tang, kẻ đó còn cãi, còn chổi bây bẩy. Thậm chí còn lớn tiếng đe doạ, đàn áp ý kiến phê phán của người khác! Và ngay cả khi đã có khá đủ bằng chứng về tội lỗi của mình, anh ta vẫn cãi ngang: “Đó là bởi nguyên nhân khách quan dẫn đến, chứ thực không có ý ấy”!

Xấu hổ là cảm thấy hổ thẹn trước người khác, là hành vi nhận ra lỗi lầm trong hành xử của mình.

Có thứ xấu hổ hiện ra nét mặt như ngượng ngùng, thẹn thùng, như đỏ mặt tía tai! Nhưng cũng có thứ xấu hổ được giấu kín trong lòng, bề ngoài có vẻ như không, nhưng trong lòng thì xấu hổ lắm! Con trai, con gái đến tuổi trưởng thành, khi gặp nhau, nhiều khi cũng biểu lộ sự thẹn thùng, e lệ. Thái độ ấy thật đáng yêu, tuy cũng được định danh là xấu hổ, nhưng hoàn toàn không ẩn chứa một ý nghĩ xấu xa nào.

Có kẻ làm điều quấy, gây phương hại cho người khác mà không biết. Đến khi nhận biết được cái sai trái của việc mình làm, thì tự bản thân rất lấy làm xấu hổ. Trái lại, có kẻ thấy được trước những sự tác hại của việc mình làm, nhưng vì một sức ép nào đó, lý do khách quan nào đó, khiến anh ta tuy rất không muốn làm mà vẫn phải làm… Cả hai trường hợp này, lương tâm của họ đều bị dằn vặt, cắn rứt, ăn không thấy ngon, ngủ không được yên. Nghĩa là họ còn biết xấu hổ vậy!

Khi một ai đó còn biết xấu hổ, thì hiển nhiên người đó còn lòng tự trọng, bởi vì còn biết ngượng, biết thẹn! Người như thế, sớm muộn rồi cũng thay đổi, sẽ biến cải tư cách để không bao giờ còn phải xấu hổ đối với việc làm của mình. Là Dân, người đó sẽ là Dân Lành – là người lương thiện. Là Quan, người đó sẽ là Quan Thanh liêm! Có kẻ làm điều xấu, thậm chí điều thất đức, điều ác, mà mặt cứ lạnh tanh, lòng cứ lạnh tanh. Vô cảm, không biết xấu hổ là gì. Dân gian nói họ bị “đứt dây thần kinh… ngượng!”. Kẻ đó mới thật đáng sợ. Là Dân, kẻ đó sẽ là kẻ ác – là kẻ bất lương. Là Quan, kẻ đó đích thị là quan tham – Quan hành dân là chính!

Người biết xấu hổ thì không cần ai động đến, không cần bị bắt quả tang hành vi sai quấy của mình, vẫn tự thấy xấu hổ – Xấu hổ từ tận đáy lòng.

Kẻ đã đứt dây thần kinh ngượng, thì một khi chưa có chứng cứ quả tang, kẻ đó còn cãi, còn chổi bây bẩy. Thậm chí còn lớn tiếng đe doạ, đàn áp ý kiến phê phán của người khác! Và ngay cả khi đã có khá đủ bằng chứng về tội lỗi của mình, anh ta vẫn cãi ngang: “Đó là bởi nguyên nhân khách quan dẫn đến, chứ thực không có ý ấy”!

Người biết xấu hổ thường rất sợ dư luận; ngại xuất hiện giữa đám đông (ngay những cô gái bán hoa, những tên trôm cắp, trước máy quay của công an, báo chí, nhiều khi cũng còn biết che mặt đi). Ngược lại, kẻ đứt dây thần kinh ngượng lại sẵn sàng ngồi xổm lên dư luận – mặt lúc nào cũng vênh vang, đắc chí. Chiềng mặt ra ở khắp nơi khắp chốn, tịnh như chẳng hề có điều gì ảnh hưởng đến anh ta cả. Dân chúng mỗi lần trông thấy hình ảnh những kẻ như thế trên ti-vi, thường bảo nhau: Cái đồ mặt thớt nó lại xuất hiện kia kìa! Khổ nỗi, ti – vi là cái máy hoạt động có một chiều – máy nói, người xem nghe; người xem nói, máy không nghe, chứ không, chắc nhiều kẻ chả dám chiềng cái mặt dầy trên đó nhiều như thế?!. Marx nói: “Xấu hổ là loại hình nổi giận hướng vào bên trong, nếu như cả một dân tộc biết xấu hổ thì nó sẽ mang sức mạnh của một con sư tử thu mình lại để chuẩn bị phóng tới” (Toàn tập Marx – Engels, NXB Sự thật tập 1, tr.487).

Xã hội ta có quan thanh liêm. Vâng! Nhưng cũng phải thừa nhận rằng, cũng không ít đầy tớ mặt thớt bị đứt dây thần kinh ngượng như thế! Phải chăng, chính vì lẽ đó, mà cuộc đấu tranh chống tham nhũng của chúng ta chậm tiến triển?

Trần Huy Thuận