Thử nhìn lại lời ca và nguồn gốc bài ca: Oui, devant Dieu, Bùi Bỉnh Options

[lalan]

Thử nhìn lại lời ca và nguồn gốc bài ca:

Oui, devant Dieu

Oui, devant Dieu, chắc bạn đọc đoán tôi sắp nói về hôn lễ, vì bài hát khá phổ thông trong các đám cưới Việt Nam. Đúng vậy, bài hát có vẻ thánh thiện, chân thành, thích hợp với một hôn lễ.

Nhưng tôi muốn nói đây là về nguồn gốc bài này, có vẻ như trái ngược về ý nghĩa.

Tôi xin trình bày tuần tự.

Vào khoảng năm 1970 khi học nhạc tới mục đệm đàn (piano) cho một bài hát. Thầy tôi (một Linh Mục) cho học viên tự lựa bài hát rồi làm bản đệm đàn trình Thầy chấm. Nhìn quanh, thấy bài Oui, devant Dieu, lời ca bằng tiếng Pháp, tôi xướng âm nghe thử, thấy hay hay, bèn lựa bài này. Tuần sau làm xong, đưa thầy chấm, rồi quên đi vì những bài tập khác đến tới tấp…. Tôi chợt nhớ lại rằng bài này khi ấy chưa phổ thông, không thấy cử hành trong các tiệc cưới của người Việt. Lời ca ca tụng tình yêu chân thành, nồng nàn, bền vững trước Thiên Chúa và bà con hai họ.

Thời gian qua mau, khi sang Mỹ, tôi được nghe mấy lần, và cả khi về thăm Việt Nam cũng thấy ban nhạc cử hành bài này mà không thấy hát. Cố nhớ lại lời ca tiếng Pháp, mà tôi cho là rất hay, để hát theo mà tôi nhớ không nổi. Tôi đành nhờ đứa cháu ở bên Pháp tìm kiếm dùm. Tờ nhạc 3 trang có cả nhạc, đệm đàn dương cầm, có lời ca tiếng Pháp và tiếng Tây Ban Nha. Thích quá, tôi ngâm nga lời tiếng Pháp cho đến thuộc lòng mà quên đi lời ca Tây Ban Nha.

Sau này, nhân làm việc chung với nhiều đồng nghiệp Mễ, tôi nảy ý định học tiếng Tây Ban Nha để đối đáp với các bạn Mễ cho vui. Việc học đó ít khó khăn bởi vì tôi có chút vốn tiếng Pháp, tiếng Pháp rất giống tiếng Tây Ban Nha. Một hôm một bạn Mễ ngâm nga nho nhỏ một điệu nhạc nghe quen quen. Nghe kỹ ra thì là “Oui, devant Dieu”. Tôi ghé tai nghe, thì được biết họ ca tiếng Tây Ban Nha. Tối hôm đó, về nhà, mở tờ nhạc mà cháu tôi gửi từ Pháp ra coi thì tôi… té ngửa. Lạ quá, ý nghĩa lời ca tiếng Tây Ban Nha khác hẳn và trái ngược với lời ca Pháp.

Trước khi nói rõ thêm, xin phỏng dịch 2 lời ca hầu bạn đọc.

Oui, devant Dieu (tiếng Pháp)

Paroles:Maurice Tézé. Musique:J.Prieto 1961

Titre original: “La novia”

Oui! devant Dieu, devant les hommes!

Oui! pour l’amour que tu me donnes!

Et pour qu’un jour je te pardonne

Si malgré toi tu m’abandonnes!

Oui! pour les joies et pour les peines!

Et pour les lois qui nous enchaînent!

Oui! je promets quoi qu’il advienne

De rester près de toi!

Dans tes yeux, je vois des larmes de joie

Et j’entends en moi monter une voix:

Mon Dieu qui veillez sur ma vie

Protégez mon amour je vous en prie!

Oui! devant Dieu devant les hommes!

Oui! prends mes jours je te les donne!

Et plus que tout, mieux que personne

Je t’aimerai toujours!

Jusqu’à mon dernier jour!

“Thưa có!” trước Thiên Chúa

Lời của Maurice Tézé. Nhạc của J.Prieto 1961

Tựa Đề nguyên thủy: “La Novia”

“Thưa có!” trước Thiên Chúa, trước mặt mọi người!

“Thưa có!” với tình yêu của anh cho em!

Và em sẵn lòng tha thứ

Nếu một mai anh buộc lòng phải xa em!

Vâng!, đối với niềm vui và nỗi khổ!

Và đối với luật lệ ràng buộc chúng ta!

Vâng! em hứa là dù sao chăng nữa

Sẽ mãi mãi bên anh!

Em thấy mắt anh ứa lệ sung sướng

Và em nghe dâng lên trong lòng em:

“Chúa ơi, Người đang quan phòng đời con

Con nài xin Chúa che chở mối tình của con”.

Xin vâng! trước Thiên Chúa, trước mặt mọi người

Vâng! em cho anh hết cả cuộc đời em!

Và trên hết, hơn mọi cả mọi người

Em yêu anh mãi mãi!

Cho tới hơi thở cuối cùng!

Ðây là lời của một Cô Dâu trong hôn lễ trước ban thờ Thiên Chúa, trước mặt Linh Mục Chủ Tế. Yêu thương rất mực, hy sinh và tha thứ, hiến dâng tất cả, hứa và cầu xin trọn đời bên nhau. Mặc dù, theo bản văn tiếng Pháp, đây có thể là lời của Chú Rể, nhưng tôi nghĩ là lời Cô Dâu thì đúng hơn.

**
La Novia (tiếng Tây Ban Nha)

Musica de Joaquin Prieto

Blanca y radiante va la novia

le sigue atras un novio amante

Y que al unir sus corazones

harán morir mis ilusiones.

Ante el altar está llorando

todos dirán que es de alegria

Dentro su alma está gritando:

Ave Maria

Mentirá tambien al decir que si

y al besar la cruz pedirá perdón

Yo sé que olvidar nunca podria

que era yo, no aquel a quien queria.

Ante el altar esta llorando

todos dirán que es de alegria

dentro su alma está gritando

Ave Maria, Ave Maria, Ave Maria

Cô Dâu

Nhạc của Joaquin Prieto

Huy hoàng trong xiêm y trắng, Cô Dâu tiến bước,

theo sau là chàng rể si tình.

Và khi trái tim hai người được kết hợp

Thì bao nhiêu ảo tưởng của tôi lịm tắt.

Trước ban thờ, em nức nở

Ai cũng tưởng đó là những giọt lệ hân hoan

Mà trong thâm tâm thì em đang than thở,

“Ôi, Mẹ Maria”…

Em cũng sẽ nói dối khi em trả lời “Thưa Có”

và khi hôn lên thánh giá, em lại thầm xin Chúa tha tội

Anh biết rõ, chẳng sao quên được

rằng chỉ có anh, chứ không một ai khác, mà em yêu.

Trước ban thờ em nức nở

Ai cũng tưởng đó là những giọt lệ sung sướng

Mà trong thâm tâm thì em đang than trời

”Ôi Mẹ Maria, Mẹ Maria, Mẹ Maria”.

Ý nghĩa trong bản tiếng Tây Ban Nha thì khác hẳn, so với bản tiếng Pháp. Ðây là lời một chàng trai nọ chứng kiến người yêu mình kết duyên với một người khác. Chàng cho rằng tất cả cử chỉ và tâm tình của nàng bộc lộ ra chỉ là giả tạo và gượng ép bởi vì, chàng nghĩ, nàng chỉ yêu mình mà thôi, chứ không một ai khác.

Người bạn Mễ của tôi không hề biết có một lời ca khác ngoài tiếng Tây Ban Nha. Và đứa cháu bên Pháp (qua đây từ trước 1975) và có lẽ đa số người Pháp cũng chỉ biết có một lời ca tiếng Pháp.

Sau này, có lần về Việt Nam, tôi được đứa cháu cho coi một video đám cưới, trong đó có người hát bài này bằng tiếng Anh (dân VN trong hay ngoài nước đều sính tiếng Anh), và tiếng Việt.

THE WEDDING

English Lyric by Fred Jay

Music by Joaquin Prieto

Julie Rogers:
Audio Player
00:00
Use Left/Right Arrow keys to advance one second, Up/Down arrows to advance ten seconds.
00:00
Use Up/Down Arrow keys to increase or decrease volume.

You by my side, that’s how I see us,

I close my eyes, and I can see us,

We’re on our way to say “I do-oo”,

My secret dreams have all come true-oo,

I see the church, I see the people,

Your folks and mine, happy and smiling,

And I can hear sweet voices singing,

“Ave Maria”,

Oh my love, my love, this can really be,

That someday you’ll walk down the aisle with me,

Let it be, make it be, that I’m the one for you,

I’d be yours, all yours, now and forever,

I see us now, your hand in my hand,

This is the hour, this is the moment,

And I can hear sweet voices singing,

“Ave Maria, Ave Maria, Ave Maria, Ave Maria.”

HÔN LỄ

Lời tiếng Anh của Fred Jay

Nhạc của Joaquin Prieto

Đó, em thấy chúng ta, thấy anh đứng bên em,

Em nhắm mắt lại, và vẫn thấy đôi ta,

Chúng mình sắp sửa nói “Thưa Có”,

Và giấc mơ thầm kín của em đã thành hiện thực.

Em thấy nhà thờ, em thấy thiên hạ,

Bà con bên anh, và bên em, vui cười,

Và em nghe vang lên lời ca êm dịu,

”Ave Maria”,

Ôi tình yêu, tình yêu của em, đang thành hiện thực

Rồi anh sẽ sóng đôi cùng em đi xuống lối này,

Cứ thế, phải như thế, em là của anh,

Em là của anh, hoàn toàn, bây giờ và mãi mãi,

Em đang thấy đôi ta, tay trong tay,

Giờ này, lúc này,

Em đang nghe vang lên tiếng ca êm dịu,

“Ave Maria, Ave Maria, Ave Maria, Ave Maria.”

Ngày Tân Hôn

Lời Việt: Phạm Duy

Em bên mình anh, lặng im dưới ban thờ,

Và quanh chúng ta, là vui sướng chan hòa.

Tình duyên nhỏ bé, thành đôi ước mơ già.

Bao nhiêu tóc tơ, giờ đây đã kết xe !!!

Ta bên mình nhau, rồi đi suốt con đường,

Ðưa ta suốt đời về nơi xứ Thiên Đường.

Về nơi tổ ấm, nhờ ơn đức cao vời.

Ơn Mẹ Maria

Người yêu hỡi, ơi Người, Người yêu dấu ơi

Cùng bên nhau suốt đời,

Cùng chia xớt nỗi vui,

Hay nỗi sầu, cùng cho nhau,

Biết bao là yêu.

Ví dầu, đời qua mau,

Với mái đầu, rồi đây sẽ trắng phau

Ôi vai kề vai, và tay nắm tay rồi.

Ðời thôi vắng tanh, lẻ loi, kết đôi rồi.

Từ đây nồng ấm đời thôi hết u hoài.

Ave Maria !

Ôi tình chăn gối bao la,

Sẽ mang về mãi tận cõi già !!!

Sẽ mang về mãi tận cõi già !!!

Bản tiếng Anh, về ý tưởng, thì cũng tương tự như bản tiếng Pháp, tuy lời lẽ có khác đi. Bản tiếng Việt thì đương nhiên phần nhiều là “theo” tiếng Anh mặc dù kém phần trong sáng so với cả 3 bản Tây Ban Nha, Pháp và Anh Văn.

Tôi bắt đầu đi tìm hiểu, trong sách và trên mạng. Và tôi được biết bài nguyên thủy là La Novia do một người Chi-Lê (Nam Mỹ) Joaquin Prieto sáng tác bằng tiếng mẹ đẻ là tiếng Tây Ban Nha năm 1961. Bài này được em ruột của tác giả là Antonio Prieto ca và đã thành công rực rỡ tại Tây Ban Nha. Và bản lời ca bằng tiếng Ý do Tony Dallara dịch gần như nguyên văn lại còn thành công gấp bội tại Ý.

Tony Dallara

Vậy thì tại sao Maurice Tézé lại viết lời ca tiếng Pháp với một ý tưởng khác với nguyên thủy. Theo tôi nghĩ có thể ông này nghe phần nhạc có vẻ thánh thiện, chân thành, tha thiết nên đã viết lại để tô điểm cho các hôn lễ, như ta thấy ngày nay.

Để kết luận, tôi xin gửi quý độc giả một sản phẩm của tưởng tượng, sinh động trong đầu tôi. Một đám cưới Việt Nam với Tân Lang và Tân Giai Nhân đang cắt bánh, trong khi ban nhạc cử hành Oui, devant Dieu. Trong đám người tham dự (có nhiều quốc tịch) thì

- Người Việt Nam, “Ui cha! nhạc sao mà hay quá!!”

- Người Mỹ, “It’s a wonderful song!”

- Và có thể có người Pháp, “Oh la la! mọi người vui vẻ, khoan khoái nghe bản nhạc vang lên đúng lúc, hợp tình, hợp cảnh…

- Và một số người Trung và Nam Mỹ, biết đâu có cả người Tây Ban Nha, thì ngơ ngác nhìn nhau, “Ủa sao lạ vậy cà?”

Bùi Bỉnh