Virus Zika, TM Options

[Tulip]

Virus Zika

Virus Zika do muỗi truyền đi gây ra chứng khuyết tật bẩm sinh tại Ba Tây, đang nhanh chóng lan truyền khắp châu Mỹ. Mối quan ngại mới nhất là sự lây lan Zika qua đường tình dục.

Tổ chức Y tế Thế giới (World Health Organization -WHO) tuyên bố sự bùng phát của Zika là tình trạng khẩn cấp về y tế mà cộng đồng quốc tế phải quan tâm.

Xuất hiện lần đầu năm 1947 tại Uganda, Zika lan truyền qua muỗi Aedes chứ không từ người qua người. Trong nhiều thập niên, virus chỉ được giới hạn nơi một số nước ở châu Phi và châu Á, cho mãi tận gần đây mới bùng phát. Trường hợp thứ nhất phát hiện hồi tháng 5-2015 tại Ba Tây, có thể là do cả triệu người đến Ba Tây dự World Cup 2014. Vì bệnh thường không có triệu chứng nên cả năm sau mới được báo cáo cho nhà chức trách.

Ðây là một số yếu tố mới nhất:

Zika có thể lây lan qua nước tiểu, nước bọt?

- Các chuyên viên cho biết virus chủ yếu truyền qua loại muỗi Aedes aegypti. Các nhà khoa học Ba Tây thấy virus có thể “hoạt động” trong nước tiểu và nước bọt của người nhiễm khuẩn, nhưng cần nghiên cứu thêm mới có thể xác quyết khả năng truyền bệnh qua những thứ chất lỏng đó.

Có thể nhiễm Zika khi truyền máu?

- Có. Ba Tây đã báo cáo có hai người đã nhiễm Zika qua đường truyền máu. Các ngân hàng máu không biết trong máu họ dự trữ có Zika hay không vì chưa có dụng cụ thử nghiệm. Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ, rủi ro nhiễm Zika vì truyền máu thì cực hiếm vì virus chưa lây lan qua các muỗi địa phương.

Ngân hàng máu có đề phòng?

- Có. Hồng thập tự HK yêu cầu tránh hiến máu đối với những người du hành tới những vùng bị nhiễm Zika trong 28 ngày trước đó. Hiệp hội Ngân hàng máu HK cũng ra khuyến cáo tương tự. Cơ quan Canada phụ trách về Máu ngăn không cho những ai đã du hành ra nước ngoài, lục địa HK và Âu châu trong vòng 21 ngày không được hiến máu.

Truyền qua đường tình dục có nguy hiểm?

- Ngay từ năm 2008 các nhà khoa học đã biết Zika có thể truyền qua đường sinh dục, nhưng họ cho biết rất hiếm xảy ra.

Giới chức y tế tại Texas đã xác nhận một trường hợp Zika truyền qua đường tình dục tại Dallas. WHO nói ca bệnh này gây quan ngại và cần điều tra thêm, nhưng cho biết muỗi mới là phương tiện thông thường nhất để truyền bệnh và là mục tiêu chính yếu để ngăn ngừa bệnh.

Zika ở trong máu hoặc tinh dịch bao lâu?

- Zika ở trong máu trong vòng một tuần lễ. Muỗi chỉ có thể nhiễm trùng khi nó chích ai đó trong thời gian này. Còn Zika có thể sống bao lâu trong tinh dịch thì các nhà khoa học chưa biết.

Zika đang lan tới đâu?

- Zika hiện nay đã thấy có ít nhất ở 25 nước và lãnh thổ thuộc Mỹ châu La tinh và vùng biển Caribbean.

Zika đã có tới lục địa Mỹ chưa?

- Có và không. Hơn 50 người Mỹ đã được chẩn đoán bị nhiễm Zika sau khi thăm những nước có Zika trở về nhà, trong số đó 10 ở Texas, 9 ở Florida. Thống đốc Florida tuyên bố tình trạng khẩn cấp ở 5 quận hạt. Tuy nhiên, các giới chức y tế không bao gồm lục địa HK vào danh sách các nước có Zika bùng phát vì virus chưa xâm nhập vào các đàn muỗi tại địa phương.

Trị chứng teo não ra sao?

- Hiện không có thuốc chữa chứng teo não. Có ít nhất 38 trẻ em Ba Tây đã chết. Theo Mayo Clinic, tuy một số trẻ em vẫn phát triển và có trí thông minh bình thường nhưng đầu chúng vẫn nhỏ thó.

Hãng hàng không có biện pháp nào?

- Cả ba hãng hàng không lớn nhất HK đều cho hành khách hủy bỏ hoặc hoãn các chuyến bay nếu đã mua vé đi đến các vùng bị ảnh hưởng vì Zika.

Làm sao giảm được rủi ro bị Zika?

- Cách đề phòng cho khỏi bị nhiễm trùng là cố tránh bị muỗi chích khi thăm viếng những vùng có virus bằng cách: ở trong nhà, bận quần dài, áo dài tay, và dùng thuốc ngừa muỗi.

TM

[Tulip]

Bệnh đầu nhỏ do virus Zika muỗi truyền là gì?

Một người đàn ông ôm đứa con bị bệnh đầu nhỏ tại Bệnh viện Oswaldo Cruz , Recife (Brazil). (Ảnh: Reuters).

Bệnh đầu nhỏ khiến trẻ sinh ra có phần đầu dị thường, não phát triển lệch lạc hoặc không phát triển dẫn khuyết tật về trí tuệ, vận động và ngôn ngữ.

Hơn 4.000 ca mắc bệnh đầu nhỏ (microcephaly) đã được báo cáo tại Brazil kể từ tháng 10/2015. Năm 2014, con số này chỉ là 150. Theo Independent, giới chức địa phương tin rằng virus Zika được truyền bởi muỗi vằn là nguyên nhân gây ra dị tật.

Bệnh đầu nhỏ đặc trưng bởi phần đầu nhỏ bất thường do não phát triển lệch lạc hoặc ngừng phát triển. Dấu hiệu của bệnh có thể xuất hiện khi thai nhi vẫn còn trong bụng mẹ hoặc sau khi trẻ ra đời được vài năm.

Virus Zika bị cho là nguyên nhân dẫn đến bệnh đầu nhỏ. Bên cạnh đó, các hội chứng nhiễm sắc thể và rối loạn chuyển hóa thần kinh cũng liên quan đến dị tật này.

Lạm dụng ma túy và rượu trong thai kỳ làm tăng nguy cơ trẻ sinh ra bị bệnh đầu nhỏ. Các bệnh truyền nhiễm như herpes, rubella, thủy đậu hoặc bệnh về gene như Phenylketonuria khiến cơ thể không thể bẻ gãy được axit amin nằm trong số các yếu tố nguy cơ.

Mức độ nguy hiểm của bệnh đầu nhỏ thay đổi tùy theo từng trường hợp. Thông thường trẻ sẽ bị chậm phát triển nhận thức, vận động và kỹ năng nói chuyện. Căn bệnh còn ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể như làm biến dạng khuôn mặt, gây ra bệnh còi cọc. Tăng động, co giật và các vấn đề liên quan đến phối hợp, cân bằng cũng hay xuất hiện cùng bệnh đầu nhỏ.

Hiện chưa có phương pháp điều trị nào giúp đưa não của trẻ mắc bệnh về kích cỡ thông thường mà chỉ có thể tác động để kiểm soát khuyết tật thần kinh hoặc vấn đề ngôn ngữ. Trước tình hình lây lan khó kiểm soát của virus, Mỹ tuyên bố sẽ thử nghiệm vắc xin Zika vào cuối năm nay. Các chuyên gia y tế khuyến cáo phụ nữ mang thai cần tự bảo vệ mình khỏi bị muỗi cắn và nếu có thể thì nên trì hoãn có bầu trong vòng 2 năm.

Reuters

[Tulip]

Muỗi Zika đốt ban ngày

trong khi người Việt chỉ mắc màn ban đêm

Zika lây qua muỗi đốt, truyền máu, quan hệ tình dục, song muỗi truyền là con đường phổ biến nhất. (Ảnh: pestcarepro.com).

Đặc tính của muỗi vằn truyền virus Zika thường đốt người vào ban ngày, nếu muỗi xuất hiện ở nhà trong và chích người thì rất có thể đó là muỗi Aedes aegypti.

Zika là bệnh lành tính tự khỏi, không gây biến chứng đối với người bình thường, chỉ biến chứng lên thai nhi nên phụ nữ mang thai đặc biệt lưu ý trong thời gian này. Zika chưa có văcxin phòng bệnh. Vì vậy, đối với bệnh không thuốc điều trị, phòng tránh là quan trọng nhất.

Zika lây qua muỗi đốt, truyền máu, quan hệ tình dục, song muỗi truyền là con đường phổ biến nhất. Kể cả trước khi Việt Nam phát hiện 2 ca nhiễm virus Zika đầu tiên, người dân được khuyến cáo chủ động phòng ngừa lây nhiễm. Hầu hết mọi người, nhất là thai phụ, được khuyến cáo ngủ màn tránh muỗi đốt. Song, muỗi truyền Zika đốt ban ngày trong khi người Việt hầu như chỉ mắc màn ngủ vào ban đêm.

Dưới đây là những điều cần biết về muỗi truyền Zika:

Đặc điểm muỗi truyền Zika

Theo Webmd, muỗi Aedes aegypti còn được gọi là muỗi vằn do chúng có vằn đen trắng quanh các chi. Đây là loại muỗi rất nhỏ, thường sống trong nhà, gần người. Nó thích đẻ trứng ở những dụng cụ chứa nước và những nơi nước đọng. Chúng thường đốt người vào ban ngày.

Tiến sĩ Carolyn McBride của Đại học Princeton (Mỹ), người chuyên nghiên cứu về Aedes aegypti cho biết: "Chúng sống gắn với con người. Chúng tìm mọi cách để thích nghi với điều đó và có khả năng nhận ra mùi của con người nhanh chóng".

Vòng đời muỗi truyền Zika

Trong môi trường phát triển thuận lợi, chỉ sau khoảng 10-15 ngày, từ trứng muỗi sẽ phát triển thành bọ gậy, loăng quăng, muỗi non và trở thành muỗi trưởng thành.

Muỗi cái sau khi nở từ trứng chỉ khoảng 5-8 ngày sau đã trở thành muỗi trưởng thành và có thể hút máu người, tìm nơi đẻ trứng trong các dụng cụ chứa nước.

Tốc độ lan truyền muỗi truyền Zika

Vòng đời của muỗi Aedes aegypti thường kéo dài từ khoảng 2 tuần đến 4 tuần phụ thuộc vào môi trường và điều kiện tự nhiên. Muỗi Aedes aegypti không bay đi quá xa và không quá 200 m trong suốt vòng đời của nó.
Cách muỗi vằn lây truyền bệnh Zika

Virus Zika lây truyền khi một con muỗi Aedes hút máu người bị nhiễm, sau đó lại đi hút máu người không bị nhiễm và truyền virus. Người nhiễm bệnh hầu hết đều không có triệu chứng cụ thể.
Hạn chế muỗi đốt

Hiện tại không có biện pháp nào giúp loại bỏ muỗi ra khỏi môi trường sống một cách triệt để. Các biện pháp đang sử dụng chỉ có thể hạn chế muỗi đốt.

Phun thuốc, xịt thuốc diệt muỗi xung quanh nơi sống.
Đậy kín các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
Tránh để các vật dụng trong nhà có nước đọng như chai lọ, xoong, chậu...
Nếu nhà trồng cây cảnh, bể cá... cần phải cọ rửa, làm sạch, lau khô thường xuyên.
Có thể dùng hương đuổi muỗi nhưng đảm bảo loại hương không có hại cho con người.
Sử dụng thuốc chống muỗi trực tiếp lên da, quần áo để hạn chế muỗi đốt.
Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.

[Tulip]

Hai người bị nhiễm virus Zika tại Việt Nam

Theo báo chí Việt Nam đưa tin thì người thứ nhất là một phụ nữ 64 tuổi sống tại thành phố Nha Trang. Người thứ hai cũng là một phụ nữ, 33 tuổi sống tại thành phố HCM và đang mang thai tám tuần.

Bộ Y tế ra thông báo nói rằng sức khỏe hai bệnh nhân đang ổn định, và không có dấu hiệu là virus lây lan sang thân nhân và hàng xóm của họ.

Hãng tin RTR trích lời ông Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ y tế Việt Nam rằng virus Zika truyền bệnh cho hai phụ nữ này phát xuất từ muỗi. Ông Nguyễn Chí Dũng, người đứng đầu cơ quan phòng dịch thì nói rằng cơ quan y tế đang cách ly khu vực sinh sống của hai bệnh nhân, đồng thời lấy thêm các mẫu bệnh phẩm để kiểm tra sâu hơn.

Tổ chức y tế thế giới cũng lên tiếng là đang hợp tác chặt chẽ với Việt Nam để ngăn chận dịch Zika.

Dịch Zika hiện đang gây nên một đại dịch tại Brazil, còn tại châu Á thì dịch được phát hiện ở Bagladesh, Hàn Quốc, Thái Lan, và Trung quốc. Nguy hiểm lớn nhất của virus Zika là khi gây bệnh cho phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh của những người phụ nữ đó sẽ bị bệnh teo não, không phát triển trí tuệ được

RTR