Triển lãm búp bê Barbie, RFI Options

[lalan]

Triển lãm búp bê Barbie

Sinh năm 1959 nhưng nhan sắc và tuổi thanh xuân của Barbie không hề bị thời gian tàn phá. Barbie có mặt tại 150 nước với 14 khuôn mặt, 8 mầu da, 4 hình dáng, 18 mầu mắt, 23 mầu tóc, cùng với hơn 7,000 bộ quần áo và phụ kiện. Barbie trở thành ngôi sao của cuộc triển lãm cùng tên diễn ra từ ngày 10/03 đến 18/09/2016, tại Bảo tàng Nghệ Thuật Trang Trí (Musée des Arts décoratifs, Paris), nổi tiếng với những bộ sưu tập thời trang, đồ chơi và quảng cáo. 700 mẫu búp bê được trưng bày.

Barbie là tác phẩm của đôi vợ chồng Ruth và Elliot Handler phỏng theo mẫu búp bê Lilli của họa sĩ người Ðức Reihard Beuthien trên tờ báo Bild. Năm 1945, Elliot Handler thành lập công ty Mattel, một trong những nhà thiết kế đồ chơi tiên tiến nhất thời kỳ đó.

Barbie là ý tưởng của Ruth Handler khi bà quan sát cô con gái Barbara chơi với những con búp bê bằng giấy. Cô bé và các bạn của mình không thích chơi với những con búp bê bằng giấy có khuôn mặt trẻ em, mà chỉ chú ý tới những con búp bê có khuôn mặt phụ nữ.

Trong một chuyến công tác tại Thụy Sĩ vào năm 1956, Ruth Handler vô tình gặp búp bê Lilli của nhật báo Bild cùng với bộ sưu tập quần áo đáng ngưỡng mộ. Từ châu Âu trở về, bà giao con búp bê mà bà mua cho Jack Ryan, giám đốc nghiên cứu và phát triển của Mattel, để tìm một nhà máy tại Nhật Bản có thể sản xuất được kiểu búp bê này với loại nhựa mềm hơn và dễ sử dụng hơn.

Barbie, được đặt theo tên của Barbara Handler, xuất hiện lần đầu tiên tại hội chợ đồ chơi New York ngày 09/03/1959. Khi xuất hiện trong các cửa hàng đồ chơi cùng năm đó, búp bê Barbie bán chạy đến nỗi Mattel không cần tới chiến dịch quảng cáo được sắp đặt từ trước. Ruth Handler dự tính sản xuất 20,000 sản phẩm mỗi tuần, cuối cùng bà phải tăng số lượng lên ba lần.

Khác với những búp bê được bày bán tại Mỹ mà trẻ em có thể cưng nựng hay ru ngủ như một người mẹ, Barbie lại là một đồ chơi giúp các em hình dung tương lai của một người phụ nữ và có thể tưởng tượng ra nhiều cách sống khác nhau. Trang phục đầu tiên của Barbie rất đơn giản : bộ áo bơi một mảnh màu trắng kẻ đen với đôi giầy hở gót mầu đen. Mái tóc của Barbie được túm kiểu đuôi ngựa, đơn giản nhưng không bao giờ lỗi mốt, để lộ đôi khuyên tai và làm nổi bật chiếc kính mát mầu đen. Tiểu sử và tuổi của Barbie không bao giờ được tiết lộ để tránh hạn chế trí tưởng tượng của người chơi. Mattel nhanh chóng đưa ra ý tưởng Barbie là một phụ nữ độc lập và tự do, chứ không còn là một người vợ, một người mẹ truyền thống như hình ảnh người phụ nữ trong thập niên 1960. Nhờ vậy, Barbie có tới hơn 150 nghề nghiệp, từ giáo viên, bác sĩ, đến chính trị gia, phi hành gia hay người mẫu, ca sĩ…

Trang phục của Barbie cũng thay đổi theo xu hướng thời trang: từ váy ngắn vào cuối những năm 1960 đến trang phục kiểu hip-pi trong những năm 1970 hay trang phục vest và áo liền quần trong thập niên 1980. Bên cạnh một Barbie tóc vàng, tóc nâu hay tóc đỏ, những cô bạn của Barbie có nhiều mầu da và kiểu tóc khác nhau. Mattel đưa ra loại búp bê lai châu Phi và Mỹ ngay năm 1968, khi cuộc đấu tranh chống phân biệt chủng tộc lên tới cao trào tại Mỹ.

Ngoài ra còn phải nhắc đến sự ra đời của Ken để trở thành bạn trai của Barbie, đúng theo mong muốn của các bé gái. Ken là nhân vật phụ, nhưng đóng vai trò quan trọng, để giúp các bé tưởng tượng câu chuyện tình giữa Barbie và Ken. Cuộc tình “đẹp như mơ” của họ kéo dài tới năm 2004 khi Barbie quyết định chia tay để đến với Blaine, một vận động viên lướt ván người Úc. Tới năm 2011, sau khi được chỉnh sửa và trở nên hiện đại hơn, Ken đã chinh phục lại được trái tim của Barbie.

Vẻ đẹp vượt thời gian của Barbie là kết quả của quá trình thiết kế, sản xuất vô cùng công phu và tỉ mỉ bằng công nghệ in ba chiều. Không chỉ khiến các bé gái ngẩn ngơ, Barbie còn trở thành “nàng thơ” của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng. Họa sĩ Andy Warhol vẽ chân dung Barbie ít lâu trước khi ông qua đời và biến “cô” thành một biểu tượng như Marilyn Monroe, Elizabeth Taylor. Barbie xuất hiện nhiều lần trong bộ phim truyền hình Mỹ Mad Men, X-Files, Star Trek…

DH – theo RFI