(Bài rất hữu ích của một Bác sĩ, cựu giáo sư Ðại Học Y Khoa Mỹ)

Ðã đi vào giai đọan LÃO thì phải BỆNH thì mới CHẾT được chứ !!! Nhưng mình có bệnh mà VÔ THỨC trong việc thuốc men chữa trị và giao 100% cho Bác Sĩ thì đó là NỔI BẤT HẠNH của một số không nhỏ người bệnh !!!

Có cơ hội gần gũi và tiếp xúc hỏi thăm những người có bệnh (nhiều loại bệnh) được một số không nhỏ yêu cầu trước khi giao cho BS mỗ bất cứ bệnh gì ngoại trừ trường hợp Emergency (khẩn cấp) thì nên có Second /Third Opinion (ý kiến thứ 2, thứ 3) rồi mới OK !!!

Chuyến đi Los vừa rồi tôi ghi nhận 3 Ca mổ của bạn bè.

- Ca 1: mổ mắt mù luôn nên từ chối lời BS bảo mổ mắt còn lại và bây giờ chỉ nhìn đời bằng 1 mắt thôi.

- Ca 2: mổ Tiền Liệt Tuyến 7 năm nay tình trạng ngày càng tệ hại hơn chứ chưa lúc nào khá hơn cho đường tiểu và mất hứng thú nam giới kể từ lúc mổ đến nay!

- Ca 3: Mổ đốt Xương sống SỐ 5 ở cổ, trước khi mổ còn lái xe đi đây đó nhưng từ sau mỗ hết lái xe vì nhiều bộ phận phản ứng chậm (tay chân mắt) do khu thần kinh tiểu nảo bị ảnh hưởng xấu của mổ và hiên nay nghĩ lại rất hối tiếc nhưng không còn kịp !!!

Cả 3 Vị này nói câu kết rất đáng suy nghĩ: Người Cao niên có nhiều bệnh phải mổ nhưng nếu hiện chưa cần phải mổ ngay (Trừ Emergency) khi mình chịu đựng được thì nên ráng sống vui với bệnh và không nên mổ VÌ MÌNH NHIỀU KHI CHẾT TRƯỚC KHI BỆNH CẦN MỔ !!! Triết Lý cuộc sống mà người GIÀ cần suy gẫm!

Nhờ có chuyến đi này nên tôi kịp thời ngưng việc MỔ một bệnh mà tôi cảm thấy còn chịu đựng được!

Thân mến chia sẻ cùng mọi người và mời đọc qua các Email dưới đây.
TRẦN MINH NHỰT

Luôn kiếm second/third opinion. Vì trong giới Y Tế Mỹ cũng có nhiều lang băm lắm.
Tôi cũng là nạn nhân của một anh bác sĩ thích mổ, chắc mổ là có tiền. Bệnh nhận mang tật là chuyện của bệnh nhân.

Cách đây 15 năm, tôi bị nghi là bị prostate cancer (ung thư tiền liệt tuyến) vì PSA lên cao 6.5. Tôi được giới thiệu tới gặp một anh bác sĩ già chuyên về prostate. Anh ta làm biopsy (sinh thiết) tôi, đâm 18 mũi kim dài vào prostate (tiền liệt tuyến) đễ lấy mẫu tế bào xem có bị prostate cancer không.

Sau khi bị làm prostate biopsy, tôi bị chảy máu ra nhiều vì anh bác sĩ này làm vụng quá, rồi tôi bị bí tiểu (urine clot), nên phải đi nhà thương gấp vào ban đêm. Sau hai ngày nằm nhà thương, anh bác sĩ nói tôi bị prostate cancer, đòi hai ngày sau phải mổ liền lập tức. Vì biết prostate cancer không làm ai chết liền 6 tháng, tôi không chịu và muốn có ý kiến thứ hai của bác sĩ khác, anh bác sĩ già này không thể bịp tôi được, nên tức tôi lắm, và nói đừng trở lại gặp anh ta nếu không muốn anh ta mổ. Mổ prostate tức là cắt bỏ prostate trong người, sau đó phải đeo tã như con nít còn nhỏ suốt đời, vì khi nước tiễu trong bàng quang (bladder) đầy, sẽ trào ra, vì đầu valve ở prostate không còn nữa.

Sau đó tôi xin một Giáo sư Bác sĩ Khoa trưởng về Urology (khoa tiết niệu) của bệnh viện Ðại Học Y Khoa khám lại, và làm biopsy lại, kết quả tôi không bị prostate cancer như anh bác sĩ già kia khám, mà chỉ bị sưng prostate. Mười năm nay tôi không bị prostate cancer.

Xin đọc kỹ những kinh nghiệm của BÁC SĨ VI SƠN để có thể tránh được những sai lầm to lớn trong tương lai.

Kính thưa quý thân hữu,

Hôm nay tôi nhặt được trên forum (diển đàn) bạn một lá thư của anh Nguyễn Minh Châu, Trung Tá Thủy Quân Lục Chiến QLVNCH và là nguyên Quận Trưởng quận Dĩ An, Biên Hoà viết về một kinh nghiệm anh có gần đây với bác sĩ Mỹ ở một bệnh viện Mỹ ở El Camino, California.

Sau đó chị Phương Lan có viết thơ hỏi, loại sai lầm như vậy có thực sự xẩy ra với BS và bệnh viện Mỹ không? Xin quý thân hữu đọc lá thơ của anh Nguyễn Minh Châu và sau đó đọc phần tôi xin trả lời chị Phương Lan và một số quý vị đã viết thơ hỏi trước đây về đề tài tương tự.

Kính qúy vị,

Ðây là câu chuyện xảy ra tại Bịnh Viện El Camino của Mỹ. Ngày 9 tháng Oct 2011, tôi được cựu ÐT Vũ Văn Lộc GÐ /IRCC tổ chức ÐNH Tình Ca Cho Em. Tôi được mời đến xem và nhận một hoa Hồng về Dâng lên bàn thờ vợ tôi.

Chẳng may tôi bị té bể đầu và xuất huyết não sau khi làm Head Scan. Tôi phải nằm BV 6 ngày để theo dõi. Ngày sau hết chảy máu. Sau 2 lần nữa Scan trước khi xuất viện, BS cho biết kết quả stable (ổn định).

Thứ Sáu tuần sau làm Scan đầu lại cho an toàn. Trong thời gian về Belmont tôi có vào Net để biết thêm tình trạng Head injury của tôi và tự theo dõi. Tôi chẳng thấy Incidents (biến cố) gì xảy ra và vẫn email hằng ngày cho quý vị. Nhưng Scan lần thứ 4 nầy, Neurologist (BS thần kinh) lại nói não của tôi sưng thêm và rỉ máu. Ông ấy yêu cầu tôi phải chịu mổ đầu, nhưng tôi quyết định không mổ và yêu cầu Chief of Neurology (Trưởng khoa Thần Kinh) duyệt film lại, vì theo tôi tự thấy chẳng có chóng mặt, nhức đầu hay Nausea (buồn nôn) gì hết và ăn ngủ bình thường tại sao phải mổ?.

Sau nửa giờ, ông BS mổ đầu cho tôi biết là Sorry of wrong informations, nên không có mổ.

Kính quý vị, BS là thầy trị bịnh, còn người nhận định bịnh và suy xét để quyết định chính là bịnh nhân. Nếu bịnh nhân không biết gì hết mà để BV toàn quyền, có thể tai hại vô cùng.

Kính.
Nguyễn Minh Châu

Theo như thơ anh Nguyễn Minh Châu, thì một sự sai lầm chuyên môn như vậy có thể xẩy ra đối với bác sĩ và bệnh viện ở Mỹ một cách rộng rãi được không?
Theo cơ quan Food and Drug Administration thống kê, thì ở Mỹ, mỗi ngày có một người chết (oan) vì sai lầm trong ngành Y Tế ở Mỹ.

What a shame for such an understatement của cơ quan FDA mà tôi cho là một trong những cơ quan bất tài và mâu thuẫn nhất trong chính phủ Mỹ. Họ nhiều khi chỉ trong thời gian một năm có thể đổi ngược quyết định 180 độ.

Tuy vậy họ cũng phải thừa nhận là trên nước Mỹ, hàng năm có 1 triệu ba trăm ngàn (1,300,000) ngàn người dân Mỹ bị tổn thương bởi lỗi lầm của BS/ Bệnh viện/ Dược sĩ/ Dược phòng.

Về con số tử vong do các thực thể vừa kể gây, không phải chỉ có mỗi ngày một người bị chết vì lỗi lầm Y Tế, mà thực ra mỗi năm có tới 7 trăm tám mươi ngàn (780,000) người Mỹ bị chết do lỗi lầm Y Tế gây ra. Cần biết, số người Mỹ tử nạn trong tai nạn xe cộ ở Mỹ chỉ độ 45,000 người một năm nghĩa là 1 phần 17 (1/17) của con số trên đây. Có người đã gọi cái thảm trạng này là "the American Unspoken Holocaust".

Tôi dám mạnh miệng nói sự thật mà không sợ bị gắn cho là có ác cảm với ngành Y Tế Mỹ vì chính tôi là một thành viên của ngành này. Cần nói ngay, là thực sự ra, mặc dầu những thiếu sót, xấu xa trong ngành Y Tế Mỹ, ngành này vẫn là ngành đứng đầu thế giới về mức độ tân tiến và hữu hiệu. Tuy nhiên vẫn cần nói cái mặt trái của nó vì "có sống trong chăn, thì mới biết chăn có rận".

Nói như vậy có mâu thuẫn không? Am I speaking from both corners of my mouth?. Dạ thưa không. Chúng ta phải nhớ là không có nước nào đoạt được nhiều giải Nobel Prize về Y Tế như nước Mỹ. Nói về số khoảng 1% giới Khoa học gia và Nghiên cứu, kể cả Y Tế, ở Mỹ thì họ thuộc thành phần lỗi lạc hàng đầu thế giới khó ai bì kịp.

Tuy nhiên, giới chuyên môn ngành Y Tế còn lại thì thật đa dạng. Một số khoảng 40 % thuộc loại giỏi, 20 % thuộc loại khá. Tôi nói không sợ nói ngoa là phần 30 % còn lại thuộc loại tầm thường tới hoàn toàn bất tài. Họ không thuộc bài vở, định bệnh nhờ phần lớn vào thử nghiệm và trang bị tối tân.

Lại thêm một vấn đề nữa của giới Bác Sĩ Mỹ là Trịch Thượng (Arrogant), không có Nhiệt Tình (Compassion) với bệnh nhân, mà chỉ quan tâm làm càng nhiều tiền càng tốt. Có một anh Bác sĩ về tim ở đây chỉ hai ba năm hành nghề đã kiếm cả chục triệu. Bạn hỏi sao mà dữ vậy?

Cho bạn một ví dụ, như bác sĩ sau đây: thân chủ nào mới tới (trong đó có tôi), anh khám qua loa, rồi nói là phải làm cath (soi tim). Một ngày anh làm từ 2 tới 4 cái, mỗi cái anh tính 4,000 dollars (cho riêng anh, không kể tiền bệnh viện). Trung bình chỉ heart cath thôi anh đã kiếm 12 tới 16 ngàn dollars một ngày (dĩ nhiên tôi từ chối không làm cath với anh ta). Một năm chỉ cath không anh ta đã kiếm trên 3 triệu rưỡi. Tôi đã nói thẳng vào mặt tay này khi anh ta lên tiếng dậy đời với tôi là tôi "sai lầm" khi tôi không chịu làm cath với anh ta: "I am not interested in doing anything with a damn money grabber like you!".

Nói một chuyện thật xảy ra cho người bạn đường yêu mến của tôi. Bạn biết cách đây hơn 6 năm, Lucie bị Breast Cancer (Ung Thư Ngực). Tôi mang cô ấy tới một bác sĩ chuyên về Ung Thư (Oncologist). Sau khi định bệnh ung thư được xác nhận và đã giải phẫu bởi một surgeon, bạn tôi, Lucie đến cùng tôi gặp bác sĩ này để làm Chemotherapy (Hóa Trị). Anh ta nói phủ đầu với tôi ngay là anh biết tôi là bác sĩ nhưng anh không muốn bàn nhiều vì anh là bác sĩ chuyên môn ngành này và tôi là bác sĩ Thần Kinh nên chẳng biết gì. Tôi nóng máu hết sức, chẳng cần lịch sự gì cả, bèn nói với anh ta : "Excuse me Dr P. Let's cut out this BS (bullsh..). This lady is not a simple patient. SHE IS MY WIFE. AND I WILL HAVE THE LAST SAY ABOUT HOW HER TREAMENT IS GOING TO BE CONDUCTED".

Dĩ nhiên sau cùng anh ta đã đồng ý hoàn toàn với Treatment Protocol mà tôi đưa ra (he made 100,000 dollars out of this treatment). Hơn một năm sau điều trị và thường thì Lucie tái khám 3 tháng một lần, cũng cái anh chàng này đã order Full Body Bone Scan cho Lucie. Sau đó, anh ta gọi vợ chồng tôi lại loan báo là dựa vào Bone Scan thì bà xã tôi đã bị cancer trở lại. Tôi bực quá nói thẳng vào mặt anh ta (anh chàng này sau này không dám cãi tôi, sau khi biết tôi là giáo sư của nhiều đại học ở Texas và đã là giám đốc của tất cả 4 bệnh viên thần kinh trong vùng) là làm gì có cái việc định bệnh Cancer Relapse (Ung Thư Tái Phát) chỉ dựa vào Bone Scan (Chụp Cắt Lớp Xương) . Anh ta nhất định là Lucie phải điều trị ngay bằng Hevastin, một phương thuốc được quảng cáo rầm rộ về mức độ công hiệu (debatable) cho Breast Cancer, nhưng có điều chắc là có thể gây tử vong bất ngờ.

Tôi không chấp nhận lời đề nghị của anh BS P. này mà đưa bà xã tôi đi Harrington Cancer Center. Sau mọi thử nghiệm cần thiết nó kết luận là Lucie không hề bị Cancer Relapse. Và dĩ nhiên là kết luận đó đúng vì Lucie vẫn còn ở với tôi cho tới ngày nay để làm bà xếp oai hùng của tôi. (Anh chàng BS này sau này không biết bị ai khiếu nại mà bị Board Restrict License, không cho làm Oncology (điều trị ung thư) nữa.

Một việc nhỏ nữa. Tôi có một bệnh nhân bị Panic Disorder (Rối Loạn Tâm Lý) khám tôi định kỳ từ 20 năm nay. Gần đây anh càng ngày càng khó thở. Anh cho tôi xem kết quả chụp phổi (nhiều procedures) và nói với tôi là anh đã đi nhiều bác sĩ và không ai giải thích được tại sao anh lại có vết Nám (Hilar Mass) trong phổi và increased density on the lungs X rays. Anh ta đến tôi nói là tuy biết tôi là bác sĩ Thần Kinh, nhưng ở đây nhiều người biết tôi có kiến thức nhiều về Nội Khoa nên muốn xin ý kiến của tôi. Tôi nhận ra là anh ta trên hình phổi có signs of Iterstitial Infiltration/ Pneumonia và có một Hilar Mass. Tôi nói với anh ta là anh nên đi trở lại bác sĩ phổi của anh ta (a certain doctor named Polk) nói là tôi nghi anh ta bị Fungal Infection và signs of Idiopathic Pulmonary Fibrosis.

Anh ta trở lại nói với BS Polk lời gợi ý của tôi, Ông này bèn phán một câu xanh rờn đầy miệt thị: "I do not take advice from psychiatrists". Bệnh nhân của tôi trở lại báo cáo với tôi lời ông Polk. Tôi bực quá (cái tính nóng tưởng đã chừa, nhưng chưa dứt hẳn) tôi nói với anh ta: "it does not take a rocket scientist to figure it out. If he cannot, he better goes back to school".

Và tôi giải thích cho anh là các thử nghiệm đã rule out cancer, TB test của anh negative. Ngoài ra cái dạng Opacity không giống một remnant của Primo Infection. Anh có triệu chứng của Interstitial Infiltration. Dựa vào đó mà nói thì Amarillo ở vùng nông nghiệp nên khả năng bị nấm Aspergillus Candidus cao hơn.

Nhưng vì anh làm nghề plumber nên hay phải vật lộn với cống rãnh nên tôi nghi hơn nhiều anh bị một loại nấm (Fungus) hiếm nhưng thường thấy trong cống rãnh là Bradyrhizobium Japonicum. Anh bệnh nhân của tôi trở lại nói với BS Polk. Ông ta vẫn ngoan cố không chấp nhận và nói rằng : "he did not know what this Dr Nguyen is talking about". Anh bệnh nhân đi sang clinic của trường Đạì Học Y Khoa ở đây (chi nhánh của Texas Tech University, nơi tôi từng là giáo sư) cũng chẳng ai biết cái anh chàng BS "khùng" Vi Sơn này nói gì. Sau cùng một BS chịu làm thử nghiệm và gởi cho Pathology Lab để kiểm chứng kết quả. Results là anh chàng này bị loại nấm Bradyrhizobium Japonicum đúng như tôi đã tiên đoán.

Anh này hỏi khắp nơi mới biết ở University of Texas, Medical Branch ở Galveston, nơi chị BS Hoàng Kim Khánh làm , có một BS nổi tiếng chuyên về bệnh Phổi (Pulmonologist). Anh tới khám ông. Ông này sau khi làm nhiều thử nghiệm cũng xác nhận là anh bệnh nhân bị nấm Bradyrhizobium Japonicum và Idiopathic Pulmonary Fibrosis.

Tôi viết dài dòng ở trên để xác nhận là có nhiều BS Mỹ rất dốt hoặc quyết định bị hướng dẫn bởi sự tham lam (greed). Mình nghe nó đề nghị cái gì có vẻ trái tai thì luôn luôn kiếm second / third opinion. Vì trong giới Y Tế Mỹ cũng có nhiều lang băm /crooks lắm. Với tư cách một cựu giáo sư Đại Học Y Khoa Mỹ, tôi đóng góp ý kiến để cảnh giác thân hữu vì đây không phai là một lời bàn tầm phào để nói xấu một tầng lớp nghề nghiệp nào.

(Bài rất hữu ích của một Bác sĩ, cựu giáo sư Ðại Học Y Khoa Mỹ)

Dạy con trong thời đại kỷ nguyên số không phải là chuyện dễ dàng, khi con bạn được tiếp xúc với một thế giới đa dạng và bản thân bạn luôn phải đối mặt với nhiều áp lực cuộc sống. Theo như nhiều chuyên gia nhìn nhận, các ông bố bà mẹ hiện đại đang thực sự gặp khủng hoảng nghiêm trọng trong việc nuôi dạy con cái.

Một bảo mẫu người Anh có tên Emma Jenner đã chia sẻ trên chương trình thực tế của đài truyền hình TLC, Mỹ: “Take Home Nanny" rằng: “Những gì tôi đã chứng kiến trong những năm gần đây là một hồi chuông cảnh tỉnh cho bản thân mình”. Được biết, Emma đã có 10 năm kinh nghiệm chăm sóc trẻ em tại nhà và hiểu biết sâu sắc về cách nuôi dạy con cái.

Theo như cô nhận định, thời nay, những người làm cha mẹ bị choáng ngợp và quá tải với những thông tin về các phương pháp tốt nhất nuôi dạy con cái. Tuy vậy, họ vẫn có thể hiểu sai và việc nuôi dạy đang gặp khủng hoảng nghiêm trọng. “Theo như tôi nhận thấy, thì đây là những vấn đề lớn nhất”, Emma nói. Có 5 lý do chính khiến thực trạng này diễn ra.

1. Cha mẹ sợ con cái

Emma giải thích, việc đáp ứng mọi nhu cầu của trẻ khi chúng trở nên giận dữ không phải là một cách giáo dục tuyệt vời. Cô phát minh ra bài kiểm tra “cốc uống nước có vòi” (sippy cup test) để chứng minh điều này. Người bảo mẫu thông minh quan sát khách hàng của mình (các bậc cha mẹ) khi họ cho con uống nước vào buổi sáng. Nếu đứa trẻ đòi một chiếc cốc khác với chiếc cốc mà cha mẹ chúng đưa, thì Emma sẽ quan sát kĩ lưỡng phản ứng mang tính “dấu hiệu" của cha mẹ.

“Tôi quan sát kỹ xem các bậc cha mẹ phản ứng thế nào?”. Nếu cha mẹ buộc lòng thỏa mãn đứa con đang càu nhàu của mình, thì kết luận của Emma là: “Bạn sợ gì vậy, người mẹ? Ai mới là người quyết định ở đây? Hãy để con bạn nổi cơn thịnh nộ”, cô khuyến khích. “Bạn chỉ cần tự cứu mình bằng cách đi ra khỏi nơi đang có xung đột ấy đến khi con bạn bình tĩnh lại!”.

2. Cha mẹ đánh giá thấp nhận thức của con

“Trẻ con sẽ chỉ là trẻ con” là một quan niệm nguy hiểm. Emma đã quan sát thấy vô số cha mẹ bỏ qua hành vi xấu của con trẻ ngay ở nơi riêng tư và nơi công cộng, và điều đó không đúng.

Trẻ em có thể làm được nhiều hơn những gì cha mẹ thường nghĩ về chúng. Chúng chắc chắn có thể ngồi đến hết bữa tối; chúng hoàn toàn có thể giúp nấu các món ăn; hoặc đi ngủ đúng giờ. “Lý do duy nhất khiến chúng không làm được những điều này là vì cha mẹ cho rằng chúng không thể”, Emma giải thích. Vậy phải làm sao? "Hãy nâng cao tiêu chuẩn của bạn lên!"

3. Cha mẹ một mình dạy dỗ con cái

Trước đây, cha mẹ có sự đồng hành của những người thầy mà các chuyên gia gọi là “làng xóm”. Giáo viên, tài xế xe buýt, hàng xóm và tất cả những người khác trong cộng đồng địa phương được phép và được khuyến khích trở thành “đôi mắt” của cha mẹ khi con cái họ ra khỏi nhà. Tất cả mọi người đều hướng đến mục tiêu chung: nuôi dạy nên những chàng trai và cô gái ngoan.

Tuy nhiên, xã hội phát triển và chúng ta không còn có lợi thế này nữa. Các ông bố và bà mẹ ngày nay trở nên dễ dàng giận dữ nếu có ai khác nhân danh họ. Sự phán xét ngự trị, và các bậc cha mẹ cảm thấy áp lực mệt mỏi khi phải tỏ ra hoàn hảo. Đây thực sự là một vòng luẩn quẩn khiến việc dạy con trở nên tồi tệ hơn.

4. Cha mẹ mong muốn một con đường tắt

Công nghệ là điều tuyệt vời nếu biết cách khai thác đúng. Chắc chắn rằng điện thoại và máy tính bảng là một công cụ hữu hiệu để giảm bớt sự nhàm chán khi đứng xếp hàng đợi ở sân bay hay nghỉ ngơi sau bữa tối, nhưng “con đường tắt có thể là một con dốc trơn trượt”, Emma chia sẻ.

Trẻ em cần biết cách tự giải trí. Ngay từ khi còn nhỏ, các em bé phải học cách tự xoa dịu bản thân và trẻ mới biết đi cần phải tự học cách đứng lên khi ngã. Nhiều bậc cha mẹ Việt sử dụng điện thoại như cách thức để con chịu ăn. Tuy nhiên, chậm rãi cũng có giá trị của nó, đừng nôn nóng muốn có kết quả ngay bằng cách “dúi” cho trẻ một thiết bị điện tử thông minh. Bởi ăn uống là để đáp ứng nhu cầu của trẻ nhỏ, không phải là một cách để làm hài lòng cha mẹ.

5. Cha mẹ đặt con cái lên trước bản thân một cách thái quá

Có một câu ngạn ngữ xưa rằng: “Hãy đeo mặt nạ dưỡng khí của bạn trước khi giúp đỡ người khác”. Triết lý này áp dụng cho cả với việc nuôi dạy con cái. Theo Emma đây không phải là sự ích kỉ, mà là “một nhận thức tốt để tiến bộ”. Dĩ nhiên, cha mẹ tất yếu đặt con cái trước họ, nhưng cha mẹ hiện đại đã đưa việc này đi quá xa.

“Con cần phải chờ đợi” và “Không được” không phải là những từ không tốt. Bởi có những lúc bạn không thể đáp ứng được yêu cầu của con trẻ ngay lập tức, đặc biệt là những đòi hỏi vô lý. Về lâu dài, việc giữ gìn sức khỏe tinh thần và thể chất của các ông bố và bà mẹ là điều tối quan trọng nếu họ muốn tiếp tục nuôi dạy con hiệu quả.

Lý do của việc khủng hoảng giáo dục con cái được tóm gọn lại trong 5 ý chính, và chúng ta có thể làm gì để thoát khỏi tình trạng này. Chúng ta chắc chắn không muốn nuôi dưỡng một thế hệ chỉ biết “đòi hỏi, ích kỷ, thiếu kiên nhẫn và thô lỗ”. Và như Emma Jenner đã chỉ ra, đó không phải là lỗi của con trẻ; nó sẽ là lỗi của chúng ta khi giáo dục chúng trở thành những kiểu người đó.

Hãy yêu cầu chúng cao hơn, kì vọng nhiều hơn. Chia sẻ những vất vả của bạn, và đáp ứng ít đòi hỏi của chúng hơn. Và hơn hết, chúng ta có thể thay đổi góc nhìn, biến cuộc “khủng hoảng” hiện đại này trở thành một cú hích cho việc thay đổi thói quen nuôi dạy con cái của bạn tốt hơn trong tương lai!

Nội Nhiên

Trẻ nhỏ thường rất thích nghe kể chuyện. Đặc biệt, việc bố mẹ kể chuyện cho bé nghe không những giúp bé ngủ ngon mà còn đem lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển của bé về nhiều lĩnh vực.

Bố mẹ và bé gần gũi nhau hơn

Việc bố mẹ thường xuyên kể chuyện cho bé nghe trước khi đi ngủ chính là cơ hội để bố mẹ và bé có khoảng thời gian gần gũi bên nhau và gắn kết mối quan hệ. Trong quá trình kể chuyện, bố mẹ nên dùng nhiều giọng kể để nhập vai sao cho phù hợp với lời thoại của từng nhân vật trong truyện. Điều này sẽ khiến bé rất thích thú và tương tác với bố mẹ nhiều hơn.

Đôi khi bố mẹ cũng có thể liên hệ những chi tiết trong câu chuyện với cuộc sống hằng ngày để hỏi han bé về những gì diễn ra trong ngày của con, ví dụ như: “Bạn Gấu đi học ăn mật, thế hôm nay con ở trường ăn gì nhỉ?”.

Là cơ hội để bố mẹ giáo dục tâm lý và hành vi cho bé

Việc bố mẹ kể chuyện cho bé chính là cơ hội để bố mẹ dạy con cách suy nghĩ và hành động đúng đắn. Mỗi mẩu truyện cho trẻ nhỏ đều mang ý nghĩa và bài học đơn giản. Sau khi đọc xong một câu chuyện, bố mẹ có thể bàn luận và phân tích bài học rút ra từ câu chuyện cho bé. Đây là phương pháp giáo dục định hướng khá hiệu quả về tâm lý và hành vi cho bé.

Đặc biệt hơn nữa, khi bố mẹ kể những câu truyện cổ tích Việt Nam cho bé, bé sẽ dần dần hình thành tình yêu quê hương, con người và văn hóa của đất nước.

Hỗ trợ phát triển kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp của bé

Các kỹ năng giao tiếp và ngôn ngữ được hình thành dựa trên lời nói, chữ viết và cả ngôn ngữ cơ thể. Trong những lần kể chuyện cho bé của bố mẹ, bé hiểu được phần nào cách giao tiếp và trò chuyện với những người xung quanh thông qua hoạt động thảo luận về bài học sau mỗi mẩu truyện.

Không những vậy, khi được nghe một câu chuyện nhiều lần và thuộc lòng, bé thậm chí còn kể lại truyện đó cho người thân, bạn bè. Lúc này, bé có thể tận dụng ngôn ngữ và cử chỉ của mình để diễn tả lại những sự kiện trong truyện. Đây là cơ hội để bé cảm thấy tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người.

Giúp bé phát triển tính sáng tạo và khả năng tư duy

Khi được bố mẹ kể chuyện, bé nghe dễ ngủ hơn, ngủ ngon hơn và có những giấc mơ đẹp. Điều này giúp bé phát triển khả năng tư duy và sáng tạo.

Nhờ việc bố mẹ thường xuyên kể chuyện cho bé, bé sẽ biết lắng nghe hơn, vận động não bộ để suy đoán về những sự kiện sẽ xảy ra trong câu chuyện. Từ đó, bé sẽ hình thành kỹ năng tư duy, sắp xếp các sự việc theo trình tự. Đây là cách rất hữu hiệu để bé tăng cường trí nhớ, ghi nhớ tốt hơn những gì mình đã được nghe và trải nghiệm.

Theo odphub

Rau gia vị cũng có thời hạn sử dụng, nếu bị hết hạn hoặc không được bảo quản đúng cách, các chất dinh dưỡng sẽ bị mất, thậm chí còn có thể gây hại cho sức khỏe...

Giống như kép phụ trên sân khấu, rau gia vị giúp món ăn thêm hoàn hảo và cũng đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe.

Ví dụ: hành lá thường được dùng để trang trí nhưng đồng thời cũng có thể chống lại cảm lạnh, giúp ra mồ hôi, thông dạ dày và ruột; gừng và tỏi thì chỉ dùng vài lát hoặc vài nhánh, nhưng có tác dụng chống ung thư, cải thiện miễn dịch; hạt tiêu cho vài hạt thơm thơm cũng có thể giúp giảm đau và giải cảm; quế điều hòa huyết áp rất tốt và cải thiện lượng đường huyết.

Cách xác định gia vị đã hết hạn sử dụng

Nếu bạn không chắc gia vị nhà mình đã hết hạn sử dụng hay chưa, cách đơn giản nhất là bạn lấy một nắm nhỏ, xoa vào lòng bàn tay và ngửi mùi. Nếu mùi đặc trưng của các gia vị rất yếu, thì đã đến lúc chúng cần được thay thế.

Chuyên gia dinh dưỡng người Mỹ Ansley Hill cho biết thời hạn sử dụng của các loại rau gia vị khác nhau là khác nhau. Chúng phụ thuộc vào chủng loại, cách thức sản xuất và phương thức bảo quản. Đối với gia vị khô, gia vị nghiền thành bột thì có thời gian bảo quản lâu hơn dược liệu; và các loại gia vị nguyên bản có thời hạn sử dụng lâu nhất. Cô liệt kê hạn sử dụng của 3 nhóm sản phẩm gia vị như sau:

Các loại thảo mộc khô - hạn sử dụng từ 1 đến 3 năm: gồm các loại hương thảo, bạc hà, tháp chín, húng quế, ngò gai, …
Gia vị dạng bột khô - hạn sử dụng từ 2 đến 3 năm: ví dụ bột ớt, bột tiêu, bột tỏi, bột gừng, bột quế, bột ngũ vị hương, …
Gia vị khô nguyên hạt - hạn sử dụng khoảng 4 năm: chẳng hạn hạt tiêu, hoa hồi, quế, hạt mù tạt, đinh hương, ...

Điều quan trọng nhất khi bảo quản gia vị khô là phải bảo quản trong bao bì kín, đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm, tránh nhiệt. Tốt nhất bạn nên chọn đồ đựng gia vị bằng thủy tinh hoặc gốm không có lỗ rỗng. Những vật liệu này hiệu quả nhất trong việc cách ly độ ẩm và không khí, đồng thời rất dễ làm sạch.

Cách tốt nhất và hiệu quả nhất là chọn đồ đựng gia vị bằng thủy tinh... (ShutterStock)

Cách bảo quản các loại gia vị tươi như hành, gừng, tỏi

Ngoài các loại gia vị khô, các món ăn của người Việt thường sử dụng các loại gia vị tươi như hành lá, gừng, tỏi, ớt, riềng. Thời hạn sử dụng của gia vị tươi này là rất ngắn. Hành lá tươi bọc giấy báo có thể để được khoảng 1-2 tuần. Gừng tươi, ớt và tỏi sau khi bọc xong có thể bảo quản được hơn một tháng ở nơi thoáng gió.

Các nguyên liệu cay này cũng có thể được bảo quản và giữ tươi theo những cách sau đây để dễ dàng nấu nướng và sử dụng:

Hành lá: rửa sạch, để ráo rồi cắt khúc, chia thành các phần bằng nhau rồi bỏ hộp để bảo quản đông lạnh. Chỉ cần lấy ra khi cần, tiện lợi và hợp vệ sinh
Gừng: không dùng hết thì rửa sạch, để ráo, cắt lát hoặc băm nhỏ, dùng khăn giấy bọc lại và cho vào túi kín để tủ lạnh.
Tỏi: bóc vỏ rồi cắt nhỏ hoặc nghiền rồi bảo quản đông lạnh; ngoài ra, chế biến thành dầu tỏi có thể giữ được chất dinh dưỡng của tỏi và cũng rất tiện lợi cho việc nấu nướng và sử dụng.
Ớt: Bạn có thể dùng khăn giấy bọc lại để hút bớt độ ẩm của ớt, sau đó cất cả miếng vào túi kín để trong tủ lạnh và dùng dần.

Thùy Linh

Trần Phong

Đối với hầu hết các bậc phụ huynh Việt, việc dạy cho con cái làm việc nhà từ khi còn bé dường như là điều gì đó khá lạ lẫm, bởi không ai nỡ để bàn tay nhỏ xinh của trẻ dính bẩn, càng không nỡ chiếm dụng thời gian học tập quý báu của con, vì sợ ảnh hưởng đến thành tích thi cử.

Nhưng đối với các bậc cha mẹ Do Thái, dạy con làm việc nhà là một phần rất quan trọng trong giáo dục trẻ, bởi đó chính là bước đầu dạy kỹ năng sinh tồn cho con.

Trái ngược với những bà mẹ Do Thái luôn khuyến khích con vào bếp thì nhà bếp lại thường là khu vực cấm đối với trẻ con Việt Nam. “Đừng vào đây, nguy hiểm lắm”, “Trong này chỉ toàn mùi dầu mỡ, con mau ra ngoài đi”… dường như là những câu nói cửa miệng của các ông bố bà mẹ Việt khi con tò mò muốn vào bếp. Hậu quả là đứa trẻ lớn lên thường có năng lực làm việc kém, “nói như rồng leo, làm như mèo mửa”

Trong trường hợp, để đảm bảo an toàn cho trẻ, chúng ta có thể bảo con nhặt rau, rửa rau, hoặc bạn có thể dạy con con vo gạo, đập trứng, nấu nướng những món đơn giản dưới sự chỉ dẫn của cha mẹ.

Không riêng gì các bà mẹ Do Thái, tại Nhật Bản, người ta còn mở nhiều lớp “cha mẹ dạy dỗ con trẻ.” Mỗi lớp học có khoảng sáu gia đình tham gia. Lũ trẻ sẽ học cách nấu nướng dưới sự hướng dẫn, chỉ bảo của phụ huynh. Các con sẽ mặc tạp dề, đeo găng tay, phụ huynh cầm tay hướng dẫn con thái cà rốt thành từng sợi nhỏ…
Trẻ em nên được tự làm việc và tự khám phá (ảnh minh hoạ: pixabay).

Dưới đây là những công việc trẻ có thể làm được theo cấp độ tăng dần tương ứng với từng độ tuổi, qua đó bạn có thể dạy trẻ chịu trách nhiệm với hành động của bản thân.

1. Trẻ từ ba đến bốn tuổi:

Đánh răng.
Giúp cha mẹ cất quần áo và đồ dùng gọn gàng.
Dọn dẹp phòng ở và thu xếp đồ chơi.
Bỏ quần áo bẩn vào máy giặt.

2. Trẻ từ bốn đến năm tuổi:

Tưới nước cho cây trong nhà.
Giúp cha mẹ lau bàn.
Giúp người lớn lấy một vài tờ báo.

3. Trẻ từ sáu đến tám tuổi:

Tự làm hầu hết các công việc vệ sinh cá nhân.
Quét dọn, lau sàn nhà trong phòng của mình, tự sắp xếp giường chiếu.
Dọn bàn ăn.

4. Trẻ từ chín đến mười hai tuổi:

Lau chùi đồ dùng trong nhà, dọn dẹp nhà cửa.
Giặt một số quần áo.
Phụ giúp việc nấu bếp.

5. Trẻ từ mười ba đến mười lăm tuổi:

Chuẩn bị bữa cơm cho các thành viên trong gia đình.
Giặt giũ toàn bộ quần áo của mình, tự lựa chọn mua sắm quần áo.
Giúp cha mẹ việc nhà, chăm sóc em nhỏ.
Quản lý tài chính cho mình.
Làm một số công việc cho cộng đồng

Nếu mong muốn sau này lớn lên con trẻ sẽ có một cuộc sống tốt đẹp hơn, bạn cần bồi dưỡng kỹ năng sinh tồn độc lập của con, mà trước hết phải bồi dưỡng kỹ năng làm việc nhà. Như thế thì dẫu sau này con có đi khắp năm châu bốn bể, cha mẹ cũng có thể an tâm chúng biết tự chăm sóc bản thân.

Trẩn Phong